Trong lĩnh vực kinh doanh, việc hiểu và áp dụng chu kỳ sống của sản phẩm là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo sự thành công của sản phẩm trên thị trường. Chu kỳ sống của sản phẩm được chia thành nhiều giai đoạn khác nhau và mỗi giai đoạn đòi hỏi sự chú ý và chiến lược marketing khác nhau để đạt được hiệu quả tốt nhất. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chu kỳ sống của sản phẩm là gì? Các giai đoạn chu kỳ sống của sản phẩm và những chiến lược marketing phù hợp để áp dụng cho mỗi giai đoạn.
Chu kỳ sống của sản phẩm là gì?
Chu kỳ sống của sản phẩm (Product life cycle) hay vòng đời của sản phẩm là quá trình tồn tại và phát triển của một sản phẩm từ khi được giới thiệu đến khi rời khỏi thị trường.
Ngoài ra, chu kỳ sống của sản phẩm còn cho ta biết được chỉ số tương tác giữa khách hàng và sản phẩm trong từng giai đoạn cụ thể từ khi nó được chính thức đưa lên kệ như số lượng khách hàng tiếp cận, số lượng sản phẩm tiêu thụ, tỷ lệ cạnh tranh….
Chu kỳ sống của sản phẩm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm sự tiến bộ trong công nghệ, sự cạnh tranh từ các sản phẩm khác, sự thay đổi trong xu hướng và nhu cầu của thị trường, chiến lược tiếp thị của công ty sản xuất và các yếu tố khác.
Việc hiểu rõ chu kỳ sống của sản phẩm là rất quan trọng để giúp các công ty quản lý sản phẩm và phát triển kế hoạch marketing phù hợp để tăng doanh số bán hàng và lợi nhuận. Chính vì vậy, rất nhiều doanh nghiệp hiện nay đều tiến hành nghiên cứu, dự đoán vòng đời của sản phẩm để đưa ra những chiến lược marketing phù hợp.
Để kéo dài chu kỳ sống của sản phẩm, các công ty thường cố gắng nâng cao chất lượng, tăng tính năng và tính tiện ích của sản phẩm, cập nhật về xu hướng thị trường và nâng cao chiến lược tiếp thị.
Các giai đoạn trong chu kỳ sống của sản phẩm
Chu kỳ sống của sản phầm thường sẽ có 4 giai đoạn tuần tự như sau:
Giai đoạn 1: Ra mắt và triển khai sản phẩm (Market Development)
Đây là giai đoạn doanh nghiệp tiến hành hoàn thành sản phẩm và ra mắt sản phẩm ra ngoài thị trường. Ở giai đoạn này, hầu như khách hàng đều chưa biết đến thông tin gì về sản phẩm.
Khi một sản phẩm lần đầu tiên giới thiệu, doanh số bán hàng thường sẽ chưa cao và tăng trưởng chậm do sản phẩm còn mới và đang trong quá trình thử nghiệm vì vậy doanh nghiệp cần tập trung vào việc quảng cáo, giới thiệu sản phẩm và xây dựng thương hiệu. Các hoạt động quảng cáo và marketing tại giai đoạn này thường tập trung vào việc giới thiệu sản phẩm đến các khách hàng tiềm năng và nhận thức của khách hàng về sản phẩm.
Công ty sản xuất thường phải đầu tư nhiều vào nghiên cứu và phát triển sản phẩm, cũng như tiếp thị để thu hút sự chú ý của khách hàng.
Lưu ý giai đoạn này càng kết thúc nhanh chóng, sản phẩm sẽ càng sớm được bước sang giai đoạn 2. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào chiến lược quảng bá sản phẩm và hiệu quả mà các chiến lược này đã hợp lý chưa và mang lại hiệu quả như thế nào. Sau đó doanh nghiệp mới có thể tiến hành cân nhắc để chuyển sang giai đoạn tiếp theo.
Giai đoạn 2: Tăng trưởng và phủ sóng (Market Growth)
Tại giai đoạn này, sản phẩm đã được chấp nhận và khách hàng bắt đầu quan tâm đến nó. Doanh số bán hàng bắt đầu tăng lên và thị phần của sản phẩm cũng tăng lên. Các doanh nghiệp thường tập trung vào việc tăng cường sản xuất và phân phối sản phẩm để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng.
Từ giai đoạn này trong chu kì sống của sản phẩm này doanh nghiệp có thể cân nhắc để cắt giảm các chi phí quảng cáo để tập trung vào sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ, tìm kiếm các đại lý phân phối sản phẩm…
Cạnh tranh trong giai đoạn này thường rất khốc liệt, do các đối thủ cạnh tranh có thể bắt đầu tham gia vào thị trường với những phiên bản sản phẩm tương tự đi kèm một số cải tiến khác, do đó đây cũng là giai đoạn mà công ty cần tập trung vào chiến lược tiếp thị và cải tiến sản phẩm để giữ chân khách hàng và tăng thị phần.
Giai đoạn 3: Đạt đỉnh và bão hoà (Market Maturity)
Tại giai đoạn này, sản phẩm đã đạt đến điểm cao nhất của chu kỳ sống và doanh số bán hàng ổn định. Tuy nhiên, cạnh tranh trở nên khốc liệt hơn và doanh nghiệp cần phải tập trung vào việc giảm chi phí sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng lợi nhuận.
Trong giai đoạn 3 của chu kỳ sống của sản phẩm, chúng ta sẽ không thấy được sự phát triển mạnh mẽ vượt bậc như ở giai đoạn 2. Không những thế, tại một thời điểm nào đó, ta còn nhìn thấy được sự chững lại và các chỉ số có dấu hiệu đi xuống bởi sản phẩm dần không đáp ứng được nhu cầu của khách và cũng chưa có cải tiến gì để thu hút khách hàng mới.
Để cải thiện ta cần thực hiện một số chiến lược như: Cho khách hàng thấy được ưu điểm của sản phẩm so với sản phẩm khác trên thị trường, đẩy mạnh dịch vụ khách hàng, gia tăng chương trình khuyến mãi, hậu mãi nhằm kích cầu tiêu dùng, phát triển và cải tiến sản phẩm (chất lượng, tính năng, mẫu mã,…).
Giai đoạn 4: Suy thoái (Market Decline)
Không một sản phẩm nào có thể tránh được giai đoạn cuối cùng của chu kỳ sống của sản phẩm đó là suy thoái. Đây là giai đoạn khó khăn nhất gây ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp.
Tại giai đoạn này, sản phẩm đã không còn được khách hàng quan tâm nhiều như trước đây và doanh số bán hàng bắt đầu giảm. Các doanh nghiệp có thể tiếp tục sản xuất và bán sản phẩm, nhưng sản phẩm sẽ không còn mang lại lợi nhuận cao như trước đây.
Doanh nghiệp cần phải tìm cách cải tiến sản phẩm, tìm kiếm sản phẩm mới để đưa vào thị trường hoặc thu hẹp và dần loại bỏ các kênh phân phối để giảm thiểu các chi phí duy trì.
Chiến lược marketing hiệu quả cho các giai đoạn chu kỳ sống của sản phẩm
Giai đoạn 1: Triển khai sản phẩm
Tại giai đoạn này trong chu kì sống của sản phẩm, sản phẩm mới và chưa được biết đến nên các doanh nghiệp cần tập trung vào việc quảng cáo và giới thiệu sản phẩm đến khách hàng tiềm năng. Các chiến lược marketing phù hợp bao gồm:
- Quảng cáo trực tuyến: Sử dụng các mạng xã hội hoặc email marketing để giới thiệu sản phẩm cho khách hàng tiềm năng.
- Sự kiện giới thiệu sản phẩm: Tổ chức một sự kiện hoặc triển lãm để giới thiệu sản phẩm và thu hút sự quan tâm của khách hàng.
- Đối tác với những người ảnh hưởng: Sử dụng người nổi tiếng hoặc những người có ảnh hưởng để giới thiệu sản phẩm và tạo niềm tin cho khách hàng
Giai đoạn 2: Tăng trưởng
Tại giai đoạn này trong chu kì sống của sản phẩm, sản phẩm đã được chấp nhận và thị phần đang tăng lên nên các doanh nghiệp cần tập trung vào việc phát triển thương hiệu và tăng cường sự hiện diện của sản phẩm trên thị trường. Các chiến lược marketing phù hợp bao gồm:
- Tập trung vào quảng cáo và marketing sản phẩm: Để duy trì tốc độ tăng trưởng, các doanh nghiệp cần tập trung vào việc quảng cáo và marketing sản phẩm, để thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng cũ.
- Xây dựng mối quan hệ với khách hàng: Xây dựng mối quan hệ với khách hàng bằng cách cung cấp dịch vụ hậu mãi tốt, tặng quà cho khách hàng, tạo ra các chương trình khuyến mại, giảm giá, chương trình tích điểm và các đề xuất khác để tăng sự trung thành của khách hàng.
- Phát triển sản phẩm: Để duy trì tốc độ tăng trưởng, các doanh nghiệp cần phải tập trung vào việc phát triển sản phẩm mới hoặc cải tiến sản phẩm hiện tại để giữ chân khách hàng và thu hút khách hàng mới.
Giai đoạn 3: Bão hòa
Giai đoạn này, sản phẩm đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường và đang tạo ra doanh thu ổn định. Các chiến lược marketing phù hợp trong giai đoạn này trong chu kì sống của sản phẩm bao gồm:
- Tạo ra sự khác biệt với đối thủ cạnh tranh: Tìm cách giữ khách hàng hiện tại và tìm kiếm khách hàng mới bằng cách tạo ra sự khác biệt với đối thủ cạnh tranh. Sản phẩm có thể được phân phối qua các kênh mới hoặc giới thiệu những tính năng mới, công nghệ mới, hoặc dịch vụ khách hàng tốt hơn.
- Mở rộng thị trường: Nếu sản phẩm đã có sự ổn định trong thị trường hiện tại, các doanh nghiệp có thể nghĩ đến việc mở rộng thị trường bằng cách tìm kiếm các khách hàng mới hoặc mở rộng sản phẩm của mình vào các thị trường khác.
- Tập trung vào sự tiếp thị tổng thể: Các doanh nghiệp cần tập trung vào sự tiếp thị tổng thể bằng cách sử dụng một loạt các kênh tiếp thị khác nhau, bao gồm quảng cáo trực tuyến, quảng cáo truyền thông, tiếp thị trực tiếp, hoặc đối tác với các doanh nghiệp khác để tạo ra các cơ hội kinh doanh mới.
Giai đoạn 4: Suy thoái
Trong giai đoạn suy thoái, sản phẩm bắt đầu mất đi sức hấp dẫn của nó trên thị trường và doanh số bán hàng bắt đầu giảm một cách rõ rệt. Khi này, doanh nghiệp sẽ cần đưa sản phẩm của mình rút dần khỏi thị trường.
- Cải thiện sản phẩm: Để giữ chân khách hàng, các doanh nghiệp cần cải thiện sản phẩm của mình bằng cách thêm tính năng mới, hoặc nâng cấp tính năng hiện tại để sản phẩm trở nên hấp dẫn hơn.
- Tìm kiếm thị trường mới: Tìm kiếm thị trường mới để mở rộng sản phẩm của mình, hoặc thêm sản phẩm mới để thu hút khách hàng mới.
- Giảm giá hoặc giảm giá khuyến mại: Giảm giá hoặc giảm giá khuyến mại có thể giúp tăng doanh số bán hàng trong giai đoạn suy giảm.
Những chiến lược này sẽ thay đổi tuỳ thuộc vào loại sản phẩm và thị trường mà sản phẩm đang hoạt động. Tuy nhiên, việc hiểu rõ các giai đoạn của chu kỳ sống sản phẩm và áp dụng các chiến lược marketing phù hợp sẽ giúp các doanh nghiệp đạt được hiệu quả kinh doanh tốt nhất.
Như vậy, chu kỳ sống của sản phẩm là một khái niệm quan trọng đối với các doanh nghiệp. Việc hiểu rõ chu kỳ sống của sản phẩm và áp dụng các chiến lược marketing phù hợp tại mỗi giai đoạn sẽ giúp doanh nghiệp đạt được hiệu quả kinh doanh tối đa và duy trì sự cạnh tranh trên thị trường. Chính vì vậy, các doanh nghiệp cần phải đầu tư nghiêm túc vào việc nghiên cứu và áp dụng chu kỳ sống của sản phẩm để đạt được thành công trong lĩnh vực kinh doanh.
